Wanda de Kanter

Vandaag kreeg ik een brief van een vrouw die ik nog nooit heb ontmoet. Zij benaderde mij 3 maanden geleden of zij mij een keer mocht bellen over haar tabaksverslaving: dit is het gevolg. Zij heet Annemarije Sjoerdsma en ik mag deze brief openbaar maken met haar naam erbij. Ik vind het een indrukwekkend verhaal over verlies, moed en doorzettingsvermogen. Hoe zij uiteindelijk kon stoppen met roken. Ik ben ervan overtuigd dat dit andere mensen kan overtuigen iets aan hun verslaving te durven doen.

2021

Beste Wanda,

Op jouw vrije zondagmiddag voerde jij telefonisch een motiverend gesprek met mij over stoppen met roken. Het was na een noodkreet van mij: ik zocht een toverstok. Ik was wanhopig. Mijn broer (51) was net overleden aan verstopte slagaderen vanwege het roken, mijn moeder op haar 45ste idem dito. En ik (50), moeder van twee kinderen, had in de afgelopen jaren 20 pogingen om te stoppen gedaan. Steeds weer viel ik terug.

Het goede nieuws: inmiddels ben ik 100 dagen gestopt! Ik kan eindelijk opgelucht ademhalen. Ik zal je mij mijn verhaal vertellen, hoe ik in de fuik terecht kwam maar bovenal hoe het me is gelukt is er uit te komen. En wat helpt om eruit te blijven.

Ik was 13. Nieuwsgierig, mijn blik gericht op stoere meiden en jongens. Zij rookten. En ik deed mee. Spannend en leuk. Al snel werd dat ook blowen en alcohol. Mijn moeder rookte ook, en dat had ik als kind altijd vreselijk vies gevonden. Toen zij erachter kwam dat ik stiekem rookte, begreep ze niet dat ik haar roken vies vond terwijl ik het zelf ook ging doen. 

MIjn moeder overleed toen ik 14 was. Een herseninfarct. Wat mij hielp was roken. Het stokte wat er van binnen van slag was. Ik vergeet die diepe inhaleringen niet meer. 

Wat volgde was de woelige puberteit, een pleeggezin, ik kwam terecht in de psychiatrie, en overal was ik steevast aan het roken. Ook in mijn studententijd, ook toen ik ging werken. De sigaret was overal bij en een vormde psychisch een soort van veiligheid en structuur.

Ik heb een eetverslaving gehad, en een alcoholverslaving. Deze verslavingen leken op elkaar. Het was een grote onrust en spanning van binnen. Emoties overweldigden. Ik was niet goed opgewassen tegen het leven. Ik heb ook een adoptieachtergrond, trauma van verlies. Wat ik heb geleerd is om wat er van binnen gebeurt te verdragen, om in mijn lichaam te blijven, en om mijn neocortex te gebruiken. Ik leerde om terwijl ik die drang voelde, een keuze te maken: ik voel mij nog slechter als ik eraan toegeef.

Maar bij roken ging deze vlieger niet op. Iedere keer stopte ik vol goede moed. Echt Wanda, ik was zo klaar met roken. Zo’n negatieve energie in mijn leven. Ik had keelpijn, mijn lichaam trok het niet meer, ik was vol schaamte tegenover mijn kinderen en man. Ik rookte in de tuin, achter de kliko. Nooit in gezelschap, altijd alleen. Op vaste momenten.

Ieder keer als ik stopte met roken, wist ik zeker dat ik echt niet meer wilde. Maar na een paar dagen, een lange werkdag en een hevige drang, dan kon het plotseling in mijn hoofd grijs worden en dan liep ik weer naar het tankstation. Alsof ik het knopje snel omzette zonder dat ik er verder bewust over na kon denken. En als ik eenmaal weer rookte, ja, dan kon ik beter dat pakje maar weer oproken en dan weer opnieuw stoppen.

Bij toch gaan roken tijdens een stoppoging, stelde ik me ook de vraag: hoe voel ik me als ik hieraan toegeef? Ik wist dat ik er zenuwachtig van zou worden. Maar roken is zo korte termijn, echt, ik dacht: eventjes maar, eentje maar, en dan stop ik nóg beter. Die herkende ik trouwens heel erg van mijn andere verslavingen. Je hoofd wil gewoon maar één ding. Al het andere valt weg.

Ik heb boeken gelezen over stoppen met roken. De Opluchting van Jan Geurtz. Die raakte me diep. Vooral over de zelfafwijzing en dat stoppen met roken kiezen voor het leven is. Ik las jouw en Pauline’s boek Nederland stopt met roken, de informatie was vooral volledig en praktisch opgezet door het stappenplan. Ik heb natuurlijk ook Allen Carr gelezen. Zo herkenbaar en bemoedigend. Ik heb een achtweekse groepscursus gedaan, twee keer een  dagcursus, een programma via de huisarts, en hulp gezocht bij de psychiater. Ik heb pleisters gebruikt.

En bij alle boeken en methoden heb ik een solide plan van aanpak gemaakt, steun gevraagd en stopte ik. Maar nooit langer dan 18 dagen. Hoe slap ga je je dan voelen? En dan iedere keer weer de moed vinden om te stoppen? Ja, je moet wel, want blijven roken was voor mij geen optie. Ik wilde een moeder zijn die goed voor zichzelf kan zorgen, als voorbeeld, ik wilde stoppen voor het te laat was, en me simpelweg fit, krachtig en gezond voelen.

Wat me de ogen heeft geopend is hoe sigaretten gemaakt zijn om je verslaafd te maken en te houden. Iedere keer krijgen mijn hersenen een beloning. Er zitten stofjes in die zorgen dat mijn hersenen dit onthouden, er zitten stofjes in die zorgen dat mijn hersenen hunkeren en een gevoel van leegte doen ontstaan als het er niet is. De vicieuze cirkel.

Al die boeken, cursussen, heb ik kennelijk moeten volgen om roken steeds beter te doorzien. Om mijzelf steeds sterker te voelen staan ten opzicht van het roken, om ook bij het roken te kunnen ervaren dat ik een keuze heb. Mijn hersenen hebben paden aangemaakt, maar die paden kunnen ook weer worden verlegd.

De laatste cursus die ik heb gevolgd en die mij heel goed heeft geholpen is mind eye power. Je gaat aan de slag met de diepgewortelde overtuigingen die je hebt over roken en jezelf. En ik kon coach Danny altijd appen of bellen, ook in het weekend of ‘s avonds. Die mogelijkheid hield mij uit mijn isolatie van stiekem ‘eventjes maar’ roken.

Wat nog niet over is, is de eerste reactie als er sterke emoties zijn. Dan maakt het denken heel snel de koppeling ‘roken helpt’. Dat zit diep. Mijn oplossing hier is beweging en rust. Dus eerst een rondje stevig wandelen of hardlopen, en daarna bv een geleide meditatie. Dat betekent dat ik mijn verstand gebruik om die keuze te maken, en dat ik mijn lichaam inzet om spanning te ontladen en weer te kalmeren. 

En als ik op straat loop, of ergens een asbak zie, zoeken mijn ogen nog automatisch naar peuken die op te roken zijn. Dat komt nog vanuit dat grijze gebied in mijn hoofd. Het verschil is dat ik nu snel op zo’n halve sigaret trap voor ik me kan bedenken. En dan heb ik de stem in mijn hoofd van Jan Geurtz: voel wat er met je gebeurt en bedenk wat een rotverslaving het is. Ik hoor het adagium van Carr: Roken doet echt helemaal niets voor je. En de raad van Wanda: zie het als een kwijlende hond, die je niets moet geven, dan leert hij het af. En dan kom ik weer bij mijzelf, in mijn centrum, en dan voel ik blijdschap en kracht.

En wat mij ontzettend helpt zijn al die andere rokers die worstelen en de mensen die goed gestopt zijn, met hun verhaal, over hun lijden, en hun veerkracht. Het weten dat je niet de enige bent, dat het niet aan jou ligt, dat het een verslaving is, maar ook dat er een weg is, dat geeft hoop en steun. 

Dank je wel voor jouw vuur en tomeloze inzet Wanda.

Annemarije Sjoerdsma